قطب نما نقش بسیار مهمی در توسعه ناوبری داشت. حتی یک کشتی که در یک سفر طولانی حرکت کرده باشد ، نمی تواند بدون این دستگاه کار کند. قرن ها پیش قطب نما اختراع شده است ، اما نه تنها به ملوانان ، بلکه به مسافران زمینی نیز خدمت می کند و قصد ندارند موقعیت خود را در زیر هجوم وسایل ناوبری مدرن تر تسلیم کنند.
قطب نما بزرگترین اختراع بشریت است
ایجاد قطب نما و اجرای گسترده آن نه تنها به كشف های جغرافیایی انگیزه داد ، بلكه درک بهتر رابطه بین میدان های الكتریكی و مغناطیسی را نیز ممكن ساخت. پس از آغاز استفاده از قطب نما ، شاخه های جدیدی از دانش علمی ظهور می کنند.
قطب نما با یک سوزن مغناطیسی نه تنها کره زمین ، بلکه دنیای فیزیکی نیز با تمام تنوع به روی بشریت گشوده است.
اولویت در کشف خواص قطب نما توسط چندین ملت مورد اختلاف است: هندی ها ، عرب ها و چینی ها ، ایتالیایی ها و انگلیس. امروزه می توان به طور قابل اعتماد تعیین کرد که افتخار اختراع قطب نما متعلق به چه کسی است. بسیاری از نتیجه گیری ها تنها در مورد فرضیاتی است که مورخان ، باستان شناسان و فیزیکدانان مطرح کرده اند. متأسفانه بسیاری از شواهد و مستنداتی که می تواند این مسئله را روشن کند ، باقی نمانده اند و یا به شکل مخدوش تا امروز باقی مانده اند.
اولین بار قطب نما کجا ظاهر شد؟
یکی از گسترده ترین نسخه ها می گوید که قطب نما حدود پنج هزار سال پیش در چین اختراع شده است ("از اسطرلاب تا مجتمع های ناوبری" ، V. Koryakin ، A. Khrebtov، 1994). تکه های سنگ معدن که خاصیت شگفت انگیزی برای جذب اشیای کوچک فلزی به خود داشتند ، توسط چینی ها "سنگی دوست داشتنی" یا "سنگ عشق مادر" خوانده می شدند. مردم چین اولین کسانی بودند که به خواص سنگ جادو توجه کردند. اگر شکل آن مانند یک شیl مستطیلی باشد و به یک نخ آویزان باشد ، موقعیت خاصی را اشغال می کند و یک انتهای آن را به سمت جنوب و دیگری را به سمت شمال نشان می دهد.
تعجب آور بود که "پیکان" که از موقعیت خود منحرف شده بود ، پس از تردید به موقعیت اصلی خود بازگشت. تواریخ چینی حاوی نشانه هایی است که نشان می دهد مسافران از این خاصیت یک سنگ مغناطیسی برای تعیین موقعیت صحیح هنگام حرکت در بیابانها ، زمانی که نور روز و ستاره ها در آسمان قابل مشاهده نیستند ، استفاده کرده اند.
اولین قطب نما چینی هنگام حرکت کاروانها از بیابان گوبی استفاده شد.
خیلی دیرتر ، از آهنربا برای پیمایش در ناوبری استفاده می شود. طبق منابع چینی ، حدود قرن های 5 تا 4 قبل از میلاد ، دریانوردان شروع به استفاده از سوزن فلزی مالیده با سنگ مغناطیسی و معلق از یک نخ ابریشم کردند. جای تعجب است که در آن زمان قطب نما به هند و اروپا نرسید ، زیرا در آن زمان بین چین و این مناطق ، ارتباط دریایی از قبل برقرار بود. اما نویسندگان یونانی آن زمان از قطب نما نام نبردند.
اعتقاد بر این است که قطب نما نه زودتر از قرن 3 قبل از میلاد از طریق دریانوردان عرب که آبهای دریای مدیترانه را شخم زده اند به اروپا آمده است. اما برخی از محققان این احتمال را ندارند که این وسیله مفید توسط اروپایی ها که به طور مستقل اثر تولید شده توسط یک پیکان مغناطیسی معلق روی یک نخ نازک را کشف کردند ، دوباره اختراع شد.
