در کتابهای درسی شوروی ، مفهوم "جنگ جهانی اول" ، سنتی برای تاریخ نویسی جهان ، اغلب با "جنگ امپریالیستی" جایگزین شد. منظور از چنین تعریفی دقیقاً چیست؟ این را می توان با درک ویژگیهای تفسیر تاریخ از دیدگاه مارکسیسم درک کرد.
برای درک اصل پدیده جنگ های امپریالیستی ، باید معنای کلمه "امپریالیسم" را درک کنید. فلسفه مارکسیستی و تاریخ نویسی پنج مرحله اصلی را در توسعه جامعه متمایز می کند که در غیر این صورت تشکیلات اقتصادی-اجتماعی خوانده می شوند: موضع ابتدایی اشتراکی ، موضع برده ، فئودالیسم ، سرمایه داری و کمونیسم. هر یک از آنها دارای ویژگی اصلی متمایز بودند - یک روش خاص تولید. در این نظریه ، امپریالیسم آخرین مرحله سرمایه داری قبل از انقلاب سوسیالیستی است. از ویژگیهای امپریالیسم ایجاد بنگاههای اقتصادی انحصاری بزرگ ، تداوم وخامت موقعیت کارگران و در سطح دولت ، گسترش سرزمینی و استعمار است.
جنگ امپریالیستی خود درگیری است که در آن یک یا چند کشور امپریالیستی درگیر هستند. هدف اصلی آن تصرف مناطق و منابع برای ایجاد مستعمرات جدید و توسعه اقتصادی گسترده است. تاریخ نگاری مارکسیستی به چنین جنگ هایی اشاره دارد ، به عنوان مثال ، جنگ های تریاک قرن نوزدهم ، که در آن امپراتوری انگلیس می خواست بر چین کنترل کند. جنگ بوئر ، که واکنشی به جنبش استقلال طلبی در میان صفوف مهاجران اروپایی در مستعمرات آفریقای جنوبی بود. و همچنین جنگ جهانی اول ، که در آن چندین قدرت بزرگ آن زمان درگیر شدند ، و هدف آن ، دوباره ، توزیع مجدد سرزمین های وابسته در جهان بود.
مورخان مدرن در بیشتر موارد درگیری های نظامی بدون ابهام مارکسیستی را در آغاز قرن های XIX - XX به عنوان امپریالیسم زیر سوال می برند. این جنگ ها علاوه بر موارد اقتصادی ، دلایل اجتماعی و سیاسی پیچیده ای نیز داشت که در تئوری تغییر شکلهای اقتصادی نمی گنجد. با این وجود ، درک درگیری های مسلحانه این دوره به عنوان یک پدیده خاص ابتدا توسط مارکس انجام شد ، که به مورخان قرن بیستم در درک پیچیده ای از وضعیت بین المللی در عصر امپریالیسم کمک کرد.
