کنش اجتماعی به عنوان یک پدیده اجتماعی اولین بار در آغاز قرن بیستم توسط جامعه شناس آلمانی ماکس وبر توصیف شد. دانشمند با ایجاد نظریه "درک جامعه شناسی" خود ، تعامل افراد را در مرکز زندگی جامعه قرار داد. هر عملی (عمل ، بیانیه ، عدم مداخله و غیره) در صورتی اجتماعی می شود که در حین انجام آن ، فرد توسط اعمال افراد دیگر هدایت شود.
دستورالعمل ها
مرحله 1
کنش اجتماعی دو ویژگی مهم دارد: تمرکز بر سایر افراد جامعه و عقلانیت (آگاهی). عملی از شخصی که بر رفتار نزدیکان ، آشنایان ، همکاران یا شرکت کنندگان گاه به گاه او در یک موقعیت تأثیر نگذارد ، نمی تواند یک عمل اجتماعی تلقی شود. اگر زندگی نزدیکان متوفی بدون تغییر بماند ، حتی خودکشی نیز یک اقدام اجتماعی نخواهد بود.
گام 2
برای توضیح تفاوت بین اعمال طبیعی (طبیعی) و عمومی (اجتماعی) ، وبر یک مثال گویا ارائه داد. دوچرخه سواران در جاده ای باریک با هم برخورد کردند. این واقعیت خود در چارچوب یک پدیده طبیعی باقی می ماند. با این حال ، اقدامات اجتماعی شرکت کنندگان در این حادثه دنبال می شود: یک نزاع ، اتهامات متقابل ، یا برعکس ، یک گفتگوی سازنده و یک راه حل صلح آمیز برای درگیری.
مرحله 3
تعریف ویژگی دیگر کنش اجتماعی - عقلانیت - حتی دشوارتر است. عقلانیت پیش فرض این است که فرد دارای اهداف و مقاصد خاصی باشد ، با درک این امر رفتار دیگران را تغییر می دهد. با این حال ، اقدام کاملاً آگاهانه و مناسب ایده آل تلقی می شود. در واقع ، یک شخص می تواند در حالت اشتیاق مرتکب اقداماتی شود که هدف آن افراد دیگر است. هنگام تجربه ترس یا خشم شدید ، هرکسی نمی تواند اظهارات و واکنش های خود را کنترل کند.
مرحله 4
کنش اجتماعی با ظهور نیاز فرد آغاز می شود. سپس فرد به خواسته ها و انگیزه های ظاهر شده پی می برد ، آنها را با واقعیت اجتماعی مرتبط می سازد ، اهداف تعیین می کند ، اقدامات خود را برنامه ریزی می کند و گزینه هایی را برای توسعه شرایط ترسیم می کند. بسته به علاقه شخصی و محیط ، فرد می تواند به سرعت عمل کند ، یا مدت طولانی را در یک مرحله از مراحل دیگر بگذراند.
مرحله 5
وبر بسته به میزان درک انسان از رفتار اجتماعی خود ، 4 نوع کنش اجتماعی را شناسایی کرد:
1. هدفمند-منطقی. فرد به خوبی از نیازهای خود آگاه است ، هدف را به روشنی تنظیم می کند و بهترین گزینه را برای حل وظایف محوله پیدا می کند. نمونه ای از یک اقدام منطقی هدف گرا می تواند به عنوان فعالیت حرفه ای یک معمار یا یک فرد نظامی و رفتار یک خودخواه باشد.
2. ارزشی-منطقی. چنین اقدامات اجتماعی زمانی انجام می شود که رفتار خاصی مخصوصاً برای شخص مهم باشد ، صرف نظر از نتیجه نهایی. به عنوان مثال ، برای کاپیتان یک کشتی ، یک ارزش مهم وظیفه او در برابر مسافران و خدمه است. او که در کشتی در حال غرق شدن است ، به هیچ هدفی نمی رسد ، اما به ارزشهای خودش وفادار می ماند.
3. سنتی. شخص بر اساس کلیشه های آموخته شده گروه اجتماعی خود ، از روی عادت رفتار می کند. در عین حال ، او اهداف قابل توجهی را برای خود تعیین نمی کند ، از وقایع آینده احساس اضطراب نمی کند ، فراتر از روش معمول زندگی نمی رود.
4. عاطفی چنین رفتار اجتماعی یک فرد عمدتا توسط احساسات لحظه ای ، حالت روحی ، خلقی او تعیین می شود. به عنوان مثال ، یک مادر مهربان با عصبانیت ممکن است سر کودک نافرمانی فریاد بزند. عمل او نه با هر هدف یا ارزش خاصی بلکه با یک واکنش عاطفی فردی تعیین خواهد شد.
مرحله 6
از آنجا که وبر دو نوع رفتار آخر را مرزی دانسته است در آنها هیچ آگاهی و عقلانیت مطلقی از اعمال وجود ندارد.وی همچنین اذعان داشت که در واقعیت ، رفتارهای مختلط معمولتر است. در موقعیت های مختلف زندگی ، یک شخص می تواند هر یک از چهار نوع کنش اجتماعی را نشان دهد. با این وجود ، طبقه بندی ارائه شده توسط وبر واکنشهای رفتاری را به طور دقیق توصیف می کند و اغلب در تحقیقات جامعه شناسی مورد استفاده قرار می گیرد.
مرحله 7
بنابراین ، کنش اجتماعی را می توان به عنوان روشی از رفتار انسان توصیف کرد ، که در آن اعمال او با عملکرد افراد دیگر ارتباط داشته و توسط آنها هدایت می شود.
